TEMATY NA USTNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO DLA ABSOLWENTÓW II LO (do 2014 roku)
Wszystkie tematy należy opracować, analizując i interpretując teksty literackie (teksty kultury, materiał językowy) wskazane przez temat lub wybrane przez zdającego.
LITERATURA
1. Poezja religijna różnych epok literackich. Interpretując wybrane utwory, omów sposoby wyrażania uczuć religijnych.
2. Koniec i początek – biblijne i literackie wizje stworzenia i zagłady świata. Omów problem, analizując wybrane teksty.
3. Rewolucja jako ocalenie lub zagłada. Przedstaw funkcjonowanie motywu, analizując wybrane teksty literackie.
4. Swój i obcy w epice polskiej XIX i XX wieku. Omów problem, analizując wybrane przykłady literackie.
5. Humor i ironia jako sposób literackiej wypowiedzi o rzeczywistości. Przedstaw problem, analizując celowo wybrane przykłady.
6. Aluzje i nawiązania w literaturze. Przedstaw sposoby i efekty posługiwania się aluzją literacką, analizując utwory różnych autorów.
7. Jaką funkcję pełnią zjawy, duchy, sny, wizje w literaturze? Rozważ problem, analizując wybrane utwory romantyczne i młodopolskie.
8. Motyw vanitas w literaturze polskiej i obcej. Omów problem, analizując celowo wybrane teksty i różnych epok.
9. Od żołnierza–powstańca do konspiratora. Analizując celowo wybrane utwory doby zaborów, scharakteryzuj bohaterów literackich.
10. Młodość jako motyw w literaturze XIX i XX wieku. Przedstaw funkcjonowanie motywu, analizując wybrane teksty literackie.
11. Postawy młodych wobec wyzwań historii. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory.
12. Poezja „apokalipsy przewidzianej” a poezja „apokalipsy spełnionej”. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie XX wieku.
13. Analizując wybrane utwory pisarzy współczesnych, zaprezentuj różne funkcje mitu w literaturze.
14. Symbole i archetypy funkcjonujące w literaturze polskiej. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory epoki romantyzmu lub współczesności.
15. Symbolika tańca w literaturze. Omów motyw, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 16. Motyw wędrówki i jego funkcje w literaturze. Omów temat, przywołując utwory z różnych epok. 17. Konflikt pokoleń w literaturze. Omów problem, analizując celowo wybrane teksty z różnych epok. 18. Rola lektur w kształtowaniu charakterów postaci literackich. Przedstaw, analizując wybrane przykłady.
19. Którzy pisarze i dlaczego stali się artystami „przeklętymi”, a którzy byli „bożyszczami”? Rozważ problem, analizując biografie i utwory wybranych pisarzy.
20. Rycerz średniowieczny i jego przymioty. Omów różne sposoby funkcjonowania „rycerskości”, analizując wybrane utwory literackie epok późniejszych.
21. Porównaj sposoby przedstawienia rzeczywistości obozowej w literaturze. Analizując wybrane utwory, wskaż podobieństwa i różnice.
22. Odwołując się do wybranych utworów, porównaj literackie kreacje bohaterów dramatu antycznego i współczesnego.
23. Analizując wybrane utwory, omów motyw rozstania w literaturze XIX i XX wieku.
24. Omów różne sposoby przedstawiania w literaturze Poncjusza Piłata. Rozwiń temat, analizując wybrane przykłady.
25. Różne koncepcje patriotyzmu. Rozważ problem, analizując wybrane przykłady z literatury romantyzmu i pozytywizmu.
26. Motyw dworu szlacheckiego. Omów, analizując utwory pisarzy różnych epok.
27. Tradycja literacka kontynuowana i odrzucana w literaturze dwudziestolecia międzywojennego. Omów na wybranych przykładach.
28. Analizując wybrane przykłady, omów problematykę antysemityzmu i Holocaustu w literaturze polskiej.
29. Przywołując wybrane przykłady, omów różne wizje wsi w polskiej literaturze od renesansu do współczesności.
30. Mechanizmy i skutki działań systemu totalitarnego. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów literackich.
31. Historia w literaturze. Literackie echa wielkich wydarzeń historycznych XIX wieku. Zaprezentuj, analizując wybrane przez siebie utwory.
32. Etos inteligenta i jego demaskacja. Przedstaw problem, analizując wybrane przykłady literackie.
33. Kreacje nauczycieli i uczniów w literaturze dawnej i współczesnej. Przedstaw, analizując wybrane utwory.
34. Polemiki, spory, prowokacje – starcia pokoleń literackich. Analizując celowo wybrane manifesty programowe kolejnych pokoleń twórców, wyjaśnij przyczyny sporu; scharakteryzuj programy artystyczne i omów ich literackie realizacje.
35. Kresy jako ojczyzna i centrum świata w literaturze romantycznej, młodopolskiej i współczesnej. Omów, analizując wybrane utwory.
36. Folklor jako inspiracja pisarzy w różnych epokach. Omów, analizując wybrane przykłady literackie.
37. Powieść historyczna i powieść fantastyczno-naukowa – dwie drogi ucieczki od współczesności. Rozważ problem, odwołując się do twórczości różnych pisarzy.
38. Portrety i karykatury Polaków w literaturze. Analizując utwory z dwóch epok, omów sposoby kreowania postaci i ich rolę w utworze.
39. Polski list miłosny na przestrzeni wieków jako zjawisko artystyczne, obyczajowe i psychologiczne. Omów, analizując stosowne utwory.
40. Różne sposoby funkcjonowania tradycji homeryckiej w literaturze polskiej. Zaprezentuj, analizując wybrane przykłady literackie.
41. Twórczość Jana Kochanowskiego w tradycji literackiej późniejszych epok. Omów temat, analizując wybrane utwory literackie.
42. Różnorodne ujęcia motywu utopii. Zaprezentuj, analizując wybrane utwory literackie z różnych epok.
43. Utopie i antyutopie w literaturze – sposoby kreowania i ich funkcje. Omów, analizując wybrane przykłady.
44. Emigrant jako bohater literacki. Przedstaw problem, analizując utwory i różnych epok.
45. Tragizm jako kategoria estetyczna i egzystencjalna. Omów, analizując teksty literackie i różnych epok.
46. Człowiek XX wieku w systemach totalitarnych – faszyzmu i stalinizmu. Omów problem, interpretując stosowne utwory.
47. Doświadczenie Holocaustu – pisarskie świadectwa z obu stron muru. Omów problem, analizując stosowne utwory literackie.
48. Różne sposoby walki z wrogiem przedstawione w literaturze. Zaprezentuj, analizując utwory wybranych epok.
49. Portrety kobiet w literaturze romantyzmu, pozytywizmu i Młodej Polski. Analizując celowo dobrane przykłady, odpowiedz, co jest przyczyną zróżnicowania wyobrażeń kobiety w kolejnych epokach.
50. Bohaterowie literaccy samotni z wyboru czy konieczności? Omów problem, analizując wybrane utwory literackie.
51. Motyw miłości w literaturze. Analizując utwory z różnych epok zaprezentuj miłość bohaterów i związane z nią szczęście oraz cierpienie.
52. Dramat pokolenia Kolumbów. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie.
53. Miłość jako żywioł niszczący i budujący. Omów jej rolę w życiu bohatera literackiego, analizując utwory z różnych epok.
54. Bohater tragiczny w literaturze antycznej, romantycznej i współczesnej. Analizując celowo wybrane utwory, scharakteryzuj bohaterów tragicznych.
55. Czy tytuł, motto, ostatnia scena utworu może być kluczem do jego interpretacji? Analizując wybrane dzieła, omów zagadnienie i odpowiedz na pytanie zawarte w temacie.
ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI
1. Samotność i alienacja współczesnego człowieka w literaturze i w filmie. Omów zjawisko, analizując wybrane przykłady.
2. Analizując wybrane przykłady, przedstaw rolę inspiracji biblijnych we współczesnej literaturze i w filmie.
3. Utwory Szekspira jako inspiracja dla artystów. Omów, analizując wybrane przykłady.
4. Powstania narodowe w literaturze i sztuce XIX wieku. Rozwiń temat, analizując wybrane przykłady.
5. Motyw powstania w malarstwie, filmie i utworach literackich. Omów, analizując wybrane przykłady.
6. Inspiracje antyczne w : literaturze, rzeźbie, malarstwie XX wieku. Omów, analizując wybrane przykłady.
7. Kostium historyczny w różnych tekstach kultury (film, literatura, malarstwo). Omów zjawisko, analizując wybrane dzieła.
8. Miłość w poezji i w muzyce. Przywołaj wybrane przykłady i analizując je, uzasadnij swój wybór.
9. Wskaż wzajemne inspiracje pomiędzy literaturą a rzeźbą i malarstwem. Omów problem na wybranych przykładach.
10. Życie i krajobraz wsi polskiej jako inspiracja ideowa i artystyczna twórczości literackiej i plastycznej drugiej połowy XIX wieku. Omów, analizując wybrane przykłady.
11. Wielkie dzieła literackie i ich filmowe oraz sceniczne adaptacje. Zanalizuj wybrane filmy i przedstawienia teatralne.
12. Krajobraz jako motyw. Zaprezentuj jego funkcje, analizując wybrane dzieła literackie i malarskie.
13. Motyw Piety w literaturze i w sztuce na przestrzeni wieków. Zaprezentuj temat, analizując wybrane dzieła.
14. Impresjonistyczne pejzaże w sztuce i w literaturze. Omów, analizując wybrane przykłady.
15. Różne sposoby funkcjonowania motywu syna marnotrawnego w literaturze i w malarstwie. Omów, analizując wybrane przykłady.
16. Alegoria w literaturze i w sztuce średniowiecza. Omów, analizując wybrane przykłady.
17. Motyw kraju lat dziecinnych w literaturze, sztuce, filmie. Omów, analizując wybrane przykłady.
18. Kultura Wschodu w literaturze i sztuce romantyzmu. Przedstaw, analizując wybrane przykłady.
19. Inspiracje biblijne w literaturze i filmie. Przedstaw zjawisko, analizując wybrane teksty kultury.
20. Motyw Ikara w literaturze i sztuce. Omów temat, analizując wybrane przykłady.
21. Artystyczne obrazy PRL-u, analizując wybrane teksty kultury.
22. Obrazy wielkiego miasta w kulturze XIX i XX wieku. Omów temat, analizując wybrane przykłady.
23. Kicz i dzieło sztuki. Omów istotę dzieła sztuki i cechy kiczu, na przykładzie analizy wybranych utworów literackich i malarskich.
24. Różne ujęcia motywu Sądu Ostatecznego w literaturze i sztuce. Omów temat, analizując wybrane przykłady.
25. Różnorodne ujęcia motywu pożegnania w literaturze i sztuce. Omów temat, analizując wybrane przykłady.
26. Adaptacja utworów literackich jako sposób ich interpretacji przez reżysera, scenarzystę. Omów temat, analizując wybrane przykłady.
27. Symbol jako środek wyrazu w poezji i malarstwie. Omów, analizując przykłady z epok.
28. Portrety kobiet i mężczyzn w literaturze, malarstwie lub rzeźbie. Omów zmieniający się kanon piękna w sztuce, analizując celowo wybrane teksty kultury.
29. Barokowy koncept w malarstwie i poezji. Omów charakterystyczne cechy, analizując teksty literackie i obrazy.
30. Holocaust jako temat literacki i filmowy. Omów problem, analizując wybrane przykłady.
31. Motyw Stabat Mater Dolorosa w literaturze, malarstwie i rzeźbie. Przedstaw i omów, analizując wybrane przykłady.
JĘZYK
1. Analizując wybrane utwory literackie, omów rolę dialektyzacji w literaturze.
2. Neologizmy jako jeden ze sposobów bogacenia zasobu leksykalnego polszczyzny. Omów zjawisko, analizując przykłady z prasy.
3. Język bohaterów literackich. Omów cechy języka poszczególnych postaci ujawniające ich przynależność narodową, środowiskową, społeczną.
4. Parodia i pastisz, czyli naśladowanie literatury przez literaturę. Omów zjawisko na wybranych przykładach literackich.
5. Przyczyny błędów językowych. Omów problem, analizując wybrane przykłady ze współczesnej polszczyzny.
6. Nowomowa – obowiązujący język propagandy i środków masowego przekazu. Omów temat, analizując wybrane przykłady.
7. Analizując celowo dobrany materiał językowy, omów pochodzenie najpopularniejszych imion i nazwisk.
8. Biblijne i mitologiczne korzenie współczesnej frazeologii polskiej. Omów, analizując zgromadzone materiały.
9. Frazeologia jako tworzywo dowcipu językowego Stanisława Barańczaka. Omów zjawisko na przykładzie tekstów autora i tłumaczonych przez niego.
10. Analizując odpowiednio dobrany materiał językowy, omów komizm słowny i sposoby jego realizacji w wybranych utworach różnych autorów i epok.
11. Funkcje stylizacji modlitewnych w literaturze różnych epok. Omów, analizując wybrane utwory.
12. Język prasy. Omów, analizując wybrane przykłady, różne odmiany stylu publicystycznego.
13. Omów, na czym polega manipulacja językowa w tekstach propagandowych lat pięćdziesiątych i współczesnych. Omów temat, analizując wybrane przykłady.
14. Różne środowiska – różne sposoby komunikowania. Omów, analizując wybrane przykłady.
15. Język reklamy. Zanalizuj teksty prasowe i reklamy radiowe.
16. Tak mówią znani Polacy. Scharakteryzuj język dwóch przedstawicieli świata polityki, kultury lub sportu – na podstawie analizy zgromadzonego materiału.
17. Moda w języku. Omów zjawisko, analizując teksty publicystyczne.
18. Zapożyczenia jako sposób bogacenia języka. Omów wpływ dwóch wybranych języków obcych na polszczyznę, analizując wybrane przykłady.
19. Dokonaj analizy, wybranych przez Ciebie, fragmentów utworów, w których autorzy zastosowali stylizację językową. Nazwij tę stylizację, omów środki językowe i określ ich funkcję.
20. Zapożyczenia we współczesnym języku młodzieżowym. Omów problem, analizując zgromadzony materiał językowy.
21. Język prasy młodzieżowej. Analizując odpowiednio dobrany materiał językowy, omów cechy pokoleniowej odmiany języka.
22. Elementy retoryki w literaturze i wybranych przemówieniach postaci publicznych. Analizując zgromadzone materiały, omów środki językowe charakterystyczne dla danej oracji.